Afonia i pszczoły - reż. Jan Jakub Kolski

Jeśli ktoś lubi / lubił Kolskiego, ogólnie ujmując, nie zawiedzie się. A już na pewno nie formą czy stylem, które, jak mam wrażenie,  zaczyna pomału przechodzić w reżyserską manierę, nużącą już widzów, wiernych temu współczesnemu ludowemu poecie kina. Od lat podobne sielskie klimaty, lokalni outsajderzy, ludzie "dziwni", odstający, powiem przewrotnie i niepolitycznie, od plebsu nie tylko pod względem sposobu życia, ale głównie ze względu na swe pasje, które nie przystają do ogólnie przyjętego postrzegania "wieśniaków', czyli, bez pejoratywnego odcienia tegoż określenia - ludzi żyjących na terenach pozamiejskich. Tym razem, również, niczym w "Historii kina w Popielawach", bohaterką filmu staje się kamera filmowa. Taka podręczna, mała,  nakręcana na klucz,  którą zamiast naszyjnika, niczym talizman, nosi bez przerwy tytułowa Afonia, uwielbiająca utrwalać na taśmie "cały ten bezmiar", jaki jej się jej nawija pod obiektyw.

"Afonia" (inaczej mówiąc "bezgłos") to dziwne (szczególnie jak na warunki wiejskie) imię. Jak się okaże wiedzeni jakimś proroczym przeczuciem, dali je jej rodzice. Afonia jest mężatką w średnim wieku. Jej mąż, sparaliżowany eks-siłacz, był kiedyś znanym w Europie zapaśnikiem, pogromcą wszystkich śmiałków, którzy odważyli się stawić mu czoła. Zawsze występował w charakterystycznej czarnej masce. Może dla niepoznaki, jak pierwowzór tej postaci,  pra, prawujek reżysera (opowiada o tym w jednym z wywiadów), będący znanym urzędnikiem (prawnikiem chyba), który wstydząc się swej plebejskiej, wg powszechnego wtedy uznania, pasji zakrywał podczas walki twarz czarną maską. A może miała ona jeszcze bardziej dodać grozy mistrzowi i onieśmielać jego przeciwników? W każdym razie, czas chwały dobiegł kresu i mąż Afonii, mężczyzna na schwał, złożony kalectwem w łóżku (o przyczynie dowiecie się z filmu), by móc jakoś przetrwać, znalazł sobie pasję zastępczą- rysowanie. Tak więc, obydwoje małżonkowie, w obliczu fizycznej niemocy jednego z nich, oddają się, każde z osobna, swoim namiętnościom tworzenia. Któregoś dnia w ich obejściu (nieczynna stacja kolejowa położona w pięknym otoczeniu lasów i pól) pojawia się młody przystojny radziecki żołnierz, również zapaśnik. Afonia czuje, że od tego momentu jej namiętność filmowania będzie wzbogacona o namiętność do nieznajomego. Nie zapomina jednak o mężu, wszak jest kobietą odpowiedzialną, a także do niego przywiązaną, a może nawet ciągle go kochającą... I tak oto zaczyna się budować miłosny trójkąt - pożądanie, miłość, współczucie, litość, zazdrość, nienawiść - na tych zwykle uczuciach opierają się jego ramiona.

Film widziałam już jakiś czas temu, ale jego obrazy ciągle siedzą mi w głowie. Są przemalownicze i ściskające wręcz serce. Kolski ma to do siebie, że swoje historie opowiada w niezwykły sposób. Niczym dawne klechdy, zawsze (mniej lub bardziej) osadzone w sielskiej scenerii,  zaludnione dziwnymi istotami, duchowo nieco oderwane od otaczających je realiów, a jednocześnie bardzo głeboko z nimi związane.  Dziwne są one, fascynujące i piękne, od których, nawet jeśli się je już zna, nie można oderwać oczu. 

Jednak, przy całej atencji do poetyki i tematyki twórczości reżysera, z chęcią zobaczyłabym spod jego ręki, tak dla odświeżenia, coś z innej beczki ("Wenecja" mi nie wystarcza).  A później, niech znowu wraca sobie na wieś, czy prowincję, do swoich Jańciów Wodników, Afonii i Janów Stygmów... bo wśród nich chyba czuje się najlepiej, a i mnie z nim w tym towarzystwie jest cudownie.